დათვი, მელა და მგელი დაძმობილდნენ და წავიდნენ საჭმლის საშოვნელად. ნახირს ერთი მსუქანი ფური ჩამორჩენოდა, ძმობილებმა უპატრონო ფური დაიმარტოხელეს, ერთ უღრან-უდაბურ ადგილზე შეიმწყვდიეს და გაფატრეს. დასხდნენ და დაიწყეს ბჭობა, როგორ გავიყოთო. მელამ თქვა:

- ვინც ჩვენში ყველაზე ხნიერი იყოს, ეს ძროხა სულ იმას დარჩესო. - და პირველმა თვითონ დაიწყო: - მე იმ ხნისა ვარ, როცა ცა და დედამიწა გაჩნდა და ქვეყანაზე ჩემს მეტი სულიერი არ არსებობდაო.

- მართლაც ძალიან ხნიერი ყოფილხარო, - მოუწონა დათვმა და მგელს ჰკითხა: - აბა, შენ როდინდელიღა ხარო?

მგელმა თქვა:

- ცა და ქვეყანა რომ გაჩნდა, პირველი შვილი სწორედ მაშინ მომიკვდაო.

ჯერი დათვზე მიდგა, ბიძამ ცერად შეხედა ორივეს და თქვა:

- მე ჯერ ორი წლისაც არა ვარ, მაგრამ თუ კარგი ბიჭები ხართ, მიდით და ამ ძროხას პირი დააკარეთო.

სწორედ ამაზეა ნათქვამი, - ძალა აღმართსა ხნავსო. მიდგა დათვის ძროხას და მგელსა და მელას ერთი ჩიჩქიც არ უწილადა.

ჭირი - იქა, ლხინი - აქა,
ქატო - ... კითხვის გაგრძელება »

იყო და არა იყო რა, ღვთის უკეთესი რა იქნებოდა, - იყო ერთ ქალაქში ერთი მჭედელი. შვილები არ ჰყავდა, თუმცა გულით კი უნდოდა, რომ ჰყოლოდა.

ერთხელ მჭედლის ცოლი წყალზე წავიდა. კოკა წყალს შეუდგა და ავსებას დაელოდა. უცბად ხედავს, რომ წყალს სამი თურაშაული ვაშლი მოაქვს. მჭედლის ცოლი დასწვდა ვაშლებს და სახლში წაიღო. ერთი ვაშლი ქმარს მისცა, ერთი თვითონვე შეჭამა და ერთი შუაზე გაიყვეს.

ვაშლის ჭამის შემდეგ მჭედლის ცოლი დაორსულდა. მალე გავიდა ცხრა თვე და ერთ საღამოს დედის მუცლიდან ბავშვმა დაიძახა:

- წადით, მღვდელი მოიყვანეთ, რომ დაბადებისთანავე მომნათლოს, თორემ გავჩნდები თუ არა, იმავ წამს ცაში გავფრინდებიო.

მართლაც დაბინდდა თუ არა, ვაჟი დაიბადა, მაშინვე მონათლეს და, რაკი ბინდისას დაიბადა, ივანე მწუხრისა დაარქვეს. მოწოვა თუ არა ბავშვმა ძუძუ, იმავ წამს ზეცაში გაფრინდა. ის იყო, მღვდელი უნდა წასულიყო, რომ დედის მუცლიდან ახლა მეორე ბავშვმა დაიძახა:

- მღვდელი არ გაუშვათ, შუაღამისას მეც დავიბადებიო.

დაიბადა შუაღამისას მეორე ვაჟი, მღვდელმა მონა ... კითხვის გაგრძელება »

იყო და არა იყო რა, იყო სამი ძმა. მშობლების გარდაცვალების შემდეგ ისინი გაიყარნენ და ქონება გაიყვეს. ბოლოლა ძმამ თავის წილ ქონებაზე უარი თქვა, ძმებს დაუტოვა, მხოლოდ მამაპაპეული ცული აიღო და ბედის საძიებლად წავიდა. წავიდა და ერთ ბატონს დაუდგა მოჯამაგირედ.

ერთ დღეს ბატონმა ბოლოლა ძმა ტყეში გაუშვა შეშის მოსაჭრელად. ბიჭმა გაიმზადა სამი დღის საგზალი, აიღო სახლიდან წამოღებული ცული და გაუდგა გზას. ბევრი შეშა მოჭრა, დაიღალა და პურის საჭრელად მდინარეზე ჩავიდა. ძალიან სწყუროდა. წყალს დაეწაფა, თავი ვერ შეიკავა და მდინარეში გადავარდა. თვითონ გადარჩა, ცული კი წყალში ჩაუვარდა. ბევრი ეძება, ბევრი იწვალა, მაგრამ ამოდენა მდინარეში ცულს აბა რას იპოვიდა!

რა ექნა საწყალს. ჩამოჯდა ქვაზე და ჩასძახა წყალს:

- ჩემი ცული გამომიჩინე, ღმერთი არა გწამს! უცულოდ რა გავაკეთო!

სად იყო და სად არა, მდინარის ნაპირას ერთი წვერიანი კაცი გამოჩნდა.

- გამარჯობაო, - უთხრა ბოლოლას. - კეთილო კაცო, რას დაღონებულხარ, რა გაგჭირვებიაო? - ჰკითხა.

- დასაღონებელი როგორ ... კითხვის გაგრძელება »

იყო და არა იყო რა, იყო ერთი კაცი, რომელსაც მეტად ზარმაცი და უქნარა შვილი ჰყავდა. სანამ ძალა მოსდევდა, არჩენდა შვილს, არაფერს აკლებდა, მაგრამ ბოლოს მოხუცდა და ოჯახის შენახვა გაუჭირდა. იფიქრა, ბიჭი თავისი უქნარობით დაიღუპებაო, დაუძახა ერთ დღეს და გამოსაცდელად უთხრა: - მე საცაა მოვკვდები და ჩემი ქონება სხვა უნდა დავუტოვო, რადგან შენ, სულ ერთია, ვერ მოიხმარ, უქნარობით გაანიავებ. მუშაობა გეზარება, სულ მცირეოდენი ფულის შოვნაც კი არ შეგიძლიაო.

- რატომ არ შემიძლიაო, - იწყინა ბიჭმა.

- თუ შეგიძლია, წადი, შენი ნაშოვნი ფული მოიტანე და ქონებასაც მაშინ დაგიტოვებო.

ბიჭი ხომ არაფრის გამკეთებელი იყო და გადაწყვიტა, ქონება ეშმაკობით ჩაეგდო ხელში. სახლში ჩუმად აიღო მამის ფული, წავიდა, ქუჩა-ქუჩა უქმად იხეტიალა, საღამოს დაბრუნდა შინ, მამას მისივე ფული მოუტანა და უთხრა:

- გადავყევი მაგის შოვნასო.

... კითხვის გაგრძელება »

იყო ერთი დიდებული ხელმწიფე. როდესაც დაბერდა და სიკვდილის ჟამი დაუდგა, დაუძახა თავის ერთადერთ მემკვიდრეს და უთხრა:

- შვილო, ხომ ხედავ, დღეს არა, ხვალე მოვკვდები, ფეხი სამარეში მიდგას, ქვეყანა შენს ხელთ უნდა მოექცეს. წადი და ყველა მხარეში თითო სახლი აიშენე, რომ გაჭირვება იქნება, თუ სხვა რამ, თავი იქ შეაფაროო.

შვილმა გაუგონა მამას, დაუხანებლად ადგა, წაიღო ფული და წავიდა. თავის სახელმწიფოში, სადაც კი მოეწონა ადგილი, მთა იყო, გორა, სოფელი თუ ტყე, მშვენიერი სახლები ააშენა. როცა ყველგან მორჩა სახლების აშენებას, დაბრუნდა მამასთან.

მამამ ჰკითხა:

- რა ჰქენი, შვილო, ააშენე ყველგან სახლები, როგორც გითხარი, თუ არაო?

- ავაშენე, - უპასუხა გულდამშვიდებით შვილმა, - სადაც ან მთა, ან კორდი მომეწონა, ყველგან მშვენიერი სასახლე დავდგიო.

- ვაჰ, შენს მტერსა, შვილო, შენ ის სახლები არ აგიშენებია, რაც მე გითხარი. ცარიელი სახლები გაჭირვებაში კაცს ვერ შეიფარებს. მე ის გითხარი, წადი, ყველგან თითო პატიოსანი კაცი დაიმეგობრე, შეიყვარე და შენი სახლი ის ... კითხვის გაგრძელება »

იყო და არა იყო რა, ღვთის უკეთესი რა იქნებოდა, იყო ერთი ძლევამოსილი ხელმწიფე და ჰყავდა ერთი მზეთუნახავი ქალი. ქალს გათხოვების დრო რომ მოუვიდა, მამამ გამოაცხადა, ჩემს მზეთუნახავს იმას მივათხოვებ, ვინც უკვდავების ვაშლს მომიტანსო. მიდიოდნენ მთხოვნელები უკვდავების ვაშლის მოსატანად, მაგრამ უკან აღარავინ ბრუნდებოდა.

იმ სახელმწიფოში ერთი სახელგანთქმული მეჩონგურე ცხოვრობდა. ხელმწიფის მზეთუნახავი ასული იმასაც გულში ჩავარდნოდა, მაგრამ თხოვნას ვერ ბედავდა, - უბრალო მეჩონგურეს ხელმწიფე ქალს არ მომცემსო. ბოლოს, როგორც იქნა, გაბედა, წავიდა ხელმწიფესთან და თავისი სურვილი გაუმჟღავნა. ხელმწიფე ჯერ განრისხდა, ამ გლახამ ქალის თხოვნა როგორ გამიბედაო, და თავის მოკვეთა განიზრახა, მაგრამ მერე გადაიფიქრა, - ამისი ცოდო მე რად დავიდოო, სულერთია უკვდავების მცველი გველეშაპი შეჭამსო, და სხვების მსგავსად, ისიც უკვდავების ვაშლის მოსატანად გაგზავნა.

მეჩონგურემ აიღო თავისი ჩონგური და გაუდგა გზას. ბევრი იარა, თუ ცოტა, ცხრა მთა გადაიარა, ცხრა მინდორი გადალახა და მიადგა ერთი სალი ... კითხვის გაგრძელება »

იყო და არა იყო რა, იყო ერთი პატარა ბიჭი. დედა ადრე მოუკვდა და მამამ მეორე ცოლი მოიყვანა. დედინაცვალი ერთი ავი და აშარი ქალი გამოდგა. გერს დღემუდამ სცემდა და ცეცხლის კალოში აყენებდა.

ბიჭს ერთი ხარი ჰყავდა. სახელად წიქარა ერქვა, ძალიან უყვარდა. ყოველდღე მინდორში დაჰყავდა, დაბინდებამდე აძოვებდა, აბანავებდა, ჩრდილში ასვენებდა, რომ სიცხეს არ შეეწუხებინა და მისი მოვლით თვითონაც ერთობოდა.

დედინაცვალი კი არა ცხრებოდა, გერის თავიდან მოშორება უნდოდა.

სხვაფრივ რომ ვერას გახდა, ადგა და ერთხელ თავი მოიავადმყოფა, დაიწყო ტყუილი კვნესა და გმინვა. ქმარმა ჰკითხა:

- რა გიშველისო?

- წიქარას გულ-ღვიძლის გარდა ვერაფერი მომარჩენსო, - უთხრა ქალმა. იცოდა, წიქარას დაკვლა ბიჭს დარდით დაასნეულებდა და ბოლოს მოუღებდა.

მამა შეწუხდა ამ სიტყვების გაგონებაზე, მაგრამ რას იზამდა, ქალი რომ ლოგინიდან აღარა დგებოდა, გადაწყვიტა, დაეკლა წიქარა.

მეორე დილას ვაჟი ხედა ... კითხვის გაგრძელება »

ერთხელ სოფლის განაპირას ერთი გლეხი ყანას ხნავდა. გლეხს კატაც თან წამოჰყოლოდა და ტყის პირას ჩიტებსა და კალიებზე ნადირობდა. უცბად ტყიდან ვეფხვი გამოვარდა, დაინახა კატა და გაკვირვებულმა ჰკითხა:

- შენ, ძამიავ, როგორც ვატყობ, ჩემი მოდგმისა უნდა იყო და რა უბედურება დაგმართნია, რომ ასე დაპატარავებულხარო?

- ეჰ, ძმაო, - უთხრა კატამ, - შენ რომ ჩემს ბატონს იცნობდე, მაგას აღარ შემეკითხებოდიო.

- მერე და, ვინ არის შენი ბატონიო?

- ადამიანიო.

- აბა, ერთი დამანახვე და შენი დაჩაგვრისათვის სამაგიეროს მე გადავუხდიო, - დაიღრინა ვეფხვმა.

- არ გირჩევ, - უთხრა კატამ, - მოგერევაო.

მაგრამ ვეფხვმა არ დაიშალა და კატაც გაუძღვა, მიიყვანა თავის პატრონთან და უთხრა: - აი, ეს არის ჩემი ბატონიო.

ვეფხვი გადაუდგა გუთნეულს წი ... კითხვის გაგრძელება »

იყო და არა იყო რა, ღვთის უკეთესი რა იქნებოდა. იყო ერთი ბერიკაცი. ეს ბერიკაცი უშვილოდ დაბერებულიყო. ისიც და მისი ცოლიც სულ იმას ევედრებოდნენ ღმერთს, რომ შვილი მიეცა მათთვის. გავიდა ხანი და მიეცათ შვილი, მაგრამ უბედური ბერიკაცი კი მოკვდა. ცოლს მწუხარებით რძე დააკლდა და ბავშვის რჩენა არ შეეძლო. ბავშვი ერთ კოჭლ ირემს მიაბარა და სთხოვა: შენ გამიზარდეო. ბავშვი მიეჩვია ირემს, ტყეში თან დასდევდა და როცა მოუნდებოდა, ძუძუს სწოვდა. იმ არემარეში, სადაც ეს ირემი ცხოვრობდა, ხშირად დადიოდა სანადიროდ მეფის შვილი. ერთხელ ნახა, ბავშვი ირემს რომ დასდევდა. მეფის შვილმა დაანება ნადირობას თავი და გასწია შინისკენ. შინ რომ მივიდა, მამამ ჰკითხა: შვილო, რატომ არ ინადირეო? შვილმა არა უპასუხა, მხოლოდ სთხოვა – ეშოვა მისთვის სამოცდაათი ფუთი ჯაჭვი და ასოცი კაცი ჯაჭვის მსროლელი.

მამამ წადილი აუსრულა, ... კითხვის გაგრძელება »

იყო და არა იყო რა, ღვთის უკეთესი რა იქნებოდა. იყო ერთი ნახევარწიწილა. ერთხელ ნაცრის ქექვა დაიწყო.

ქექა და ქექა ნაცარი,

იპოვა ფეტვის მარცვალი.

წაიღო ფეტვის მარცვალი მინდორში, მოხნა მიწა და დათესა. ყანა მოვიდა ისეთი, რომ უფლის თვალი შიგ ტრიალებდა და ნახევარწიწილაც მოუთმენლად მოელოდა დამწიფებას. დამწიფდა ყანა, მაგრამ შემოვიდა ბატონის ჯოგი და ერთ ღამეში პირწმინდად გადაძოვა.

ნახა დილას ნახევარწიწილამ თავისი განადგურებული ყანა და ჯავრისაგან გულზე ცეცხლი მოეკიდა, პირიდან სულ ცოფები ყარა. ადგა და წავიდა ბატონის საძებნელად, რომ ან ზარალი აენაზღაურებინა, ან სამაგიერო მიეზღო. იარა, იარა და გზაზე ერთი მელია შემოხვდა. ერთმანეთს „გამარჯობა-გაგიმარჯოს“ უთხრეს და მელამ ჰკითხა:

­ საით გაგიწევია, ან რამ გაგაჯავრაო?

­ რაღა რამ გამაჯავრა, - უთხრა ნახევარწიწილამ, -

ვქექე და ვქექე ნაცარი, ... კითხვის გაგრძელება »